Stress speelt een grote rol bij slecht slapen. Je slaapt slecht omdat je lichaam onbewust overprikkeld raakt. Hoe kun je dit patroon doorbreken en je lichaam weer toestemming geven om te mógen slapen?
Het antwoord is TRE.
Ik hoef vast niet uit te leggen welke rol stress in dit verhaal speelt. Maar misschien moeten we het een beetje anders gaan bekijken. Door de huidige technologie (computers, mobieltjes, TV) zijn we onbewust maar structureel tégen rust! We zijn geprogrammeerd om te slapen én alert te zijn. Dit lijkt een tegenstrijdigheid, maar beide maken deel uit van ons overlevingsinstinct. Hoe kunnen we die natuurlijke lichamelijke tegenstrijdigheid dan her-programmeren? Kunnen we ons patroon veranderen van het najagen van slaap naar het loslaten en toestaan ervan? en hoe kunnen we stoppen met naar die digitale flikkerende verlichting te kijken?
Het antwoord ligt in het resetten van ons zenuwstelsel. En de beste manier die ik heb gevonden om dat te doen, vooral voor het slapengaan, is TRE. Een eenvoudige methode om tot rust te komen.
Hoe stress onze slaap verstoort
Om te begrijpen waarom beweging ons kan helpen slapen, moeten we eerst eens goed kijken naar hoe fysieke stress en spanning onze rust verstoren, en waarom het zenuwstelsel vaak weigert om tot rust te komen, zelfs als we in het donker liggen en dat graag willen.
Het zenuwstelsel is via onze zintuigen zeer gevoelig voor sterke en onverwachte prikkels. Snelle, flitsende bewegingen gecombineerd en veel geluid, ervaart ons lichaam als stress en gevaar. Dit activeert het lichaam (sympathisch zenuwstelsel), waardoor we alert, waakzaam en gespannen worden. Deze toestand, die gewoonlijk vechten-of-vluchten wordt genoemd, is de grootste vijand voor rust.
Dit uit zich in fysieke kenmerken: spanning en verkramptheid in de kaak, nek, schouders, rug en heupen. Misschien een geforceerde of oppervlakkige en snelle ademhaling. Deze gespannen spieren geven feedback aan de hersenen en bevestigen dat er iets niet in orde is. De hersenen blijven alert, het lichaam blijft gespannen. Gevolg is o.a. prikkelbaarheid en vermoeidheid. In The Science of Sleep bevestigt Heather Darwall-Smith dit terwijl ze de oorzaken van moderne slapeloosheid onderzoekt. Haar conclusie is verrassend eenvoudig: het gaat niet altijd om gewoontes of hormonen. Het gaat om een zenuwstelsel dat denkt dat je in gevaar bent. Zelfs als de dreiging niet echt is, zelfs als het slechts een schijnbeeld is, kan je lichaam het verschil niet zien. En als je lichaam niet gelooft dat het veilig is om los te laten, hoe kan het dan ooit slaap toestaan?
Wat is TRE? En waarom ‘beweging’ werkt
TRE (Tension and Trauma Releasing Exercises) is een techniek die je lichaam in beweging brengt door te trillingen, schudden, schokjes en stretches. Dit natuurlijke verschijnsel roept het lichaam zelf op om hiermee het lichaam te helpen stresscycli te voltooien en zachtjes naar een rust toestand te gaan (parasympatische toestand). Dit is de rust- en herstelmodus van het lichaam. Het is gebaseerd op één eenvoudig verschijnsel: je lichaam weet al hoe het van stress kan afkomen, het heeft alleen een beetje tijd, ruimte en aandacht nodig om dat te doen.
De methode initieert ruimte voor loslaten; spontaan, ongedwongen en natuurlijk. Je hebt het vast wel eens gezien: bij een hond na een schrikmoment, bij een kind na een driftbui, in je eigen handen als je het koud hebt of erg opgewonden bent. Het is een reflex die het lichaam kent, TRE creëert gewoon de omstandigheden om dit mechanisme weer naar boven te halen. Het is wat het lichaam doet als het iets wil loslaten dat het niet meer hoeft mee te dragen.
Deze methode beïnvloedt ons op 3 niveaus:
- Fysiologisch: het loslaten van gespannen spieren en vastgehouden spanning.
- Neurologisch: het zenuwstelsel helpen om te switchen van (sympatische) alertheid naar (parasympatische) rust en ontspanning.
- Psycho-emotioneel: het biedt een soort woordeloze verlichting, iets dat niet afhankelijk is van inzicht of taal. De hoofd wordt rustiger en je gemoedstoestand wordt vriendelijker (minder beperkende gedachten, irritatie, frustratie, boosheid etc.)
Deze verschuivingen vinden direct in het hier en nu plaats. Je hoeft er niet op te wachten. De overgang van rusteloos naar geaard, van gespannen naar ontspannen, wordt direct ervaren.
Waarom TRE de slaap ondersteunt
Dezelfde veranderingen die TRE teweegbrengt, minder spanning, verminderde alertheid, meer kalmte, zijn precies die veranderingen waarvan de slaap afhankelijk is. Maar hoe ziet dit er op fysiek en mentaal niveau uit?
- Spierspanning smelt weg, wat als vanzelf overgaat in ontspanning.
- Het cortisolgehalte daalt, waardoor ruimte ontstaat voor melatonine en rust.
- Het zenuwstelsel stabiliseert zich, waardoor energiepieken, oppervlakkige slaap en het vroeg wakker worden verminderd.
- Piekeren, malen, negatief denken verminderd aanzienlijk.
TRE is geen kalmerend middel. Het dwingt je niet om te slapen, maar verwijdert de ruis die je slaap verstoort. Wat overblijft is een lichaam dat zwaarder op het matras ligt, gedachten die wegdrijven in plaats van ronddwalen, een tempo dat vertraagt tot iets rustgevends, en een langzame, prettige afdaling naar dromenland. In TRE-sessies is een van de meest opvallende en waarneembare verandering die we vaak opmerken, dat de ogen, van scannend en ronddwalend veranderen naar stil en zacht. Uit het staren naar aanwezig zijn.
Hoe gebruik je TRE voor rustige nachten
Als je op dit moment vooral behoefte hebt aan betere slaap, kan TRE voor het slapen gaan een verrassend stabiel anker zijn. Slechts tien of vijftien minuten, eigenlijk een klein ritueel, kan helpen om de overgang tussen dag en nacht te vergemakkelijken. Het heeft de potentie om een ’lifechanger’ te worden en het hoeft in het begin niet perfect te zijn. Het echte werk is om op te merken hoe je je voelt tijdens de sessie. Want tijdig stoppen of pauze nemen, wat wij reguleren noemen, is belangrijk.
Sommige mensen doen dit liever alleen, anderen vinden het makkelijker met gezelschap. Er is geen juiste manier, iedereen ervaart de uitwerking ook op een andere manier. Je moet alleen wel de randvoorwaarden kennen, die je helpen je veilig genoeg te voelen om het te proberen. Soms helpt het om iemand bij je te hebben. Deze kan je helpen en voor extra veiligheid zorgen (co-regulator), om zo makkelijker te kunnen ontspannen. Dat is ook wat een TRE-Provider voor je doet: je begeleiden in deze nieuwe ervaring. Loslaten kan namelijk best spannend zijn.
Terugkeren naar rust
TRE is niet mysterieus of zweverig. Het is een lichamelijk natuurlijk herstelmechanisme wat iedereen van ons bezit. Een brengt weer evenwicht in een over geactiveerd zenuwstelsel.
Mijn uitnodiging: geef je lichaam en je zenuwstelsel de mogelijkheid om te herstellen. Je hebt hier een leven lang plezier van! Dit is echt niet ingewikkeld of onbereikbaar. TRE is een manier om dit te doen. Het helpt het lichaam uit spanning te komen en naar meer ontspanning te verschuiven. (Basis voor dit artikel is TRE collega Luca Stefano, Kaapstad)
Interesse gewekt?
Lees mijn boek ‘TRE, Herstellen van stress en trauma kan je lichaam zélf’ of kom naar een TRE workshop.
Te ver weg? Kijk dan op www.TRE-Nederland.nl of www.TRE-Belgium.com